Statuty I Synodu Diecezji Rzeszowskiej
Statut 244
Ludzie przez Chrzest wszczepieni w Chrystusa stają się Ludem Bożym, a otrzymawszy odpuszczenie wszystkich grzechów, wyrwani z mocy ciemności, zostają wyniesieni do stanu przybranych synów. Odradzając się z wody i Ducha Świętego, stają się nowym stworzeniem i przez to zostają nazwani synami Bożymi i są nimi rzeczywiście (por. 1 J 3,1).
Statut 245
Udzielanie Sakramentu Chrztu, który czyni człowieka dzieckiem Bożym i członkiem wspólnoty Kościoła, powinno być przedmiotem szczególnej troski nie tylko duszpasterzy, lecz także rodziców i chrzestnych (zob. Aneks, s. 237).
1. Chrzest dzieci
Statut 246
§ 1. Duszpasterze powinni często przypominać o znaczeniu Sakramentu Chrztu, który jest konieczny do zbawienia. Winni troszczyć się o należyte przygotowanie i pouczenie rodziców oraz chrzestnych dziecka, o znaczeniu tego sakramentu i o wynikających z jego przyjęcia obowiązkach (kan. 851, n. 2 KPK).
§ 2. Chrzest dziecka powinien być przeżyciem i wydarzeniem nie tylko dla rodziny i krewnych, ale dla całej wspólnoty parafialnej.
Statut 247
§ 1. Zaleca się praktyczną i ustaloną tradycją zasadę chrztu dzieci w parafii zamieszkania rodziców. Poza wypadkiem konieczności, właściwym miejscem Chrztu jest kościół lub kaplica. Należy uważać za regułę, że dorosły ma przyjmować Chrzest we własnym kościele parafialnym, dziecko zaś w kościele parafialnym jego rodziców, chyba, że co innego doradza słuszna przyczyna (kan. 857 KPK). Chrztu nie należy udzielać w domach prywatnych, chyba, że ordynariusz miejsca zezwoli na to z poważnej przyczyny. Chrztu nie należy udzielać w szpitalach, chyba, że zmusza do tego konieczność lub inna racja duszpasterska (kan. 860 KPK).
§ 2. We wszystkich parafiach winny być ustalone i podane do publicznej wiadomości terminy sprawowania chrztu dzieci.
Z zasady mają to być niedziele, a także Wigilia Paschalna, ze względu na paschalny charakter Chrztu. Sakramentu chrztu należy udzielać podczas Mszy św., tak aby cała wspólnota mogła brać czynny i pełny udział w obrzędzie i aby jaśniej ukazać związek Chrztu z Eucharystią.
Statut 248
Rodzice dzieci mających przyjąć Sakrament Chrztu i chrzestni powinni uczestniczyć w katechezie chrzcielnej w swoich parafiach. W parafiach dużych katechezy przygotowujące do Chrztu należy prowadzić systematycznie co miesiąc, a w parafiach mniejszych stosownie do potrzeb, zwłaszcza przed Świętami Wielkanocy i Bożego Narodzenia. Celem tych katechez powinno być ukazanie istoty sakramentu Chrztu, przypomnienie konieczności rozwijania i umacniania otrzymanego w nim życia Bożego oraz zapoznanie z liturgią chrzcielną.
Statut 249
Duszpasterze powinni przypominać wiernym, aby rodzice wybierali dla swoich dzieci przynajmniej jedno imię świętego patrona.
Statut 250
§ l. O dopuszczeniu do Chrztu dzieci z rodzin religijnie obojętnych lub zaniedbanych decyduje miejscowy proboszcz, mając na uwadze świętość sakramentu oraz zobowiązanie do wychowania w wierze dziecka ochrzczonego, zgodnie z kan. 868 KPK.
§ 2. Warunkiem Chrztu dziecka jest zdeklarowana wola rodziców lub jego prawnych opiekunów wychowania dziecka po katolicku. W trudniejszych przypadkach (słabość czy powikłania życiowe rodziców dziecka) wola ta, dająca uzasadnioną nadzieję katolickiego wychowania, winna być wyrażona na piśmie.
§ 3. Dziecko rodziców katolickich, a nawet niekatolickich, znajdujące się w niebezpieczeństwie śmierci, jest godziwie ochrzczone, nawet wbrew woli rodziców. (kan. 868 § 2 KPK)
§ 4. Dziecko podrzucone lub znalezione, jeśli po dokładnym zbadaniu nie ustali się faktu jego chrztu należy ochrzcić (kan. 870 KPK). Płody poronione należy ochrzcić, jeśli żyją i jest to możliwe (kan. 871 KPK).
Statut 251
Chrzest dziecka powinien być okazją do pogłębienia wiary rodziców oraz zachętą do zawarcia małżeństwa przez tych rodziców, którzy mogą je zawrzeć, a żyją w związku niesakramentalnym. Troską duszpasterską należy objąć także tych rodziców, którzy z powodu istniejących przeszkód nie mogą zawrzeć sakramentalnego związku małżeńskiego, wzywając ich do rodzinnej modlitwy, zachęcając do chrześcijańskiego wychowania dzieci, do praktykowania pokuty i czynów miłosierdzia.
Statut 252
§ 1. Istotnym zadaniem rodziców chrzestnych jest wspomaganie rodziców dziecka w trosce o doprowadzenie go do wyznawania wiary i wyrażania jej życiem. Na chrzestnych należy wybierać osoby, które mogą wypełnić to zadanie (kan. 872 KPK).
§ 2. Kandydaci na chrzestnych pochodzący z innych parafii, winni przedstawić stosowne zaświadczenie od własnego proboszcza o zdolności do pełnienia tej funkcji.
Statut 253
§ 1. Fakt Chrztu, obejmujący dane określone przepisami kan. 877 KPK, winien być dokładnie i niezwłocznie odnotowany
w parafialnej księdze ochrzczonych, a jej kopie należy co roku przekazywać do Archiwum diecezjalnego w Rzeszowie. Dane należy wpisywać na podstawie dokumentów urzędowych (Odpis aktu urodzenia), a nie tylko na podstawie oświadczenia rodziców bądź prawnych opiekunów.
§ 2. Jeśli idzie o dziecko zrodzone z matki niezamężnej, należy wpisać nazwisko zgodnie z dokumentami cywilnymi. Należy wpisać także nazwisko ojca, gdy jego ojcostwo potwierdza jakiś dokument publiczny. W pozostałych wypadkach wpisuje się ochrzczonego bez żadnej wzmianki o ojcu lub rodzicach (kan. 877 § 2 KPK).
§ 3. W wypadku dziecka adoptowanego należy wpisać nazwiska adoptujących oraz, jeśli są znane, nazwiska rodziców naturalnych zgodnie z brzmieniem jak w zupełnym akcie urodzenia (kan. 877 § 3 KPK).
Statut 254
Proboszczowie powinni zatroszczyć się, aby każdy dorosły parafianin umiał udzielić Chrztu w niebezpieczeństwie śmierci. Dotyczy to zwłaszcza rodziców, położnych, opiekunów społecznych i pielęgniarek. Również katecheci niech pouczają
o tym starsze dzieci w ramach katechizacji szkolnej.
Statut 255
§ 1. Zaleca się obchodzenie rocznicy Chrztu. Szczególnie uroczysty charakter powinno mieć odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych w liturgii Wigilii Paschalnej oraz w dniu pierwszej Komunii świętej, a także przed przyjęciem bierzmowania.
§ 2. Imieniny są dawnym zwyczajem, który pozwala obchodzić pamiątkę Chrztu w dniu patronalnego święta. Duszpasterze przy tej okazji powinni przypominać o łaskach i zobowiązaniach płynących z przyjęcia tego sakramentu i zachęcać do poznania swojego świętego Patrona i jego sposobu naśladowania Chrystusa.
2. Chrzest dorosłych
Statut 256
§ 1. Warunkami dopuszczenia dorosłego do chrześcijańskiego wtajemniczenia (Chrzest, Bierzmowanie i Eucharystia) są:
1. Wola przyjęcia Chrztu.
2. Odpowiednie pouczenie o prawdach wiary i chrześcijańskich obowiązkach.
3. Przejście praktyki życia chrześcijańskiego w katechumenacie (kan. 865 § 1 KPK).
§ 2. Na drodze katechumena do Chrztu, oprócz okresów poszukiwania i dojrzewania, istnieją trzy „stopnie”, czyli etapy. Tym trzem stopniom odpowiadają trzy obrzędy liturgiczne: obrzęd przyjęcia do katechumenatu, wybranie kandydatów do Chrztu i sprawowanie sakramentów (Wprowadzenie teologiczne i pastoralne,
n. 6, w: Obrzędy chrześcijańskiego wtajemniczenia dorosłych dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, Katowice 1988).
Statut 257
§ 1. O Chrzcie tych, którzy ukończyli czternasty rok życia, powinien być powiadomiony Biskup diecezjalny, ażeby, jeśli uzna to za wskazane, sam udzielił Chrztu (kan. 863 KPK).
§ 2. Obowiązkiem duszpasterzy jest przygotowanie dorosłych do sakramentu Chrztu św. Mogą ten obowiązek wypełnić osobiście lub kierując te osoby do Diecezjalnego Ośrodka Katechumenalnego. (Wprowadzenie ogólne, n.12 i 13, w: Obrzędy chrześcijańskiego wtajemniczenia dorosłych dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, Katowice 1988).
§ 3. Katechumenat w Diecezji rzeszowskiej trwa jeden rok. Ze względu na szczególne okoliczności może być skrócony przez Biskupa diecezjalnego. (Wprowadzenie teologiczne i pastoralne, n. 20 i 44).
