Boże Narodzenie w czasie pandemii
Category : DIECEZJA RZESZOWSKA
Przed nami kolejne święta w stanie epidemii. W kwietniu przeżywaliśmy Wielki Tydzień i Triduum Paschalne w wyjątkowej sytuacji, gdzie liczba wiernych w kościołach nie mogła przekroczyć 5 osób (nie licząc służby liturgicznej). Obecnie w nabożeństwach może uczestniczyć 1 osoba na 15 metrów kwadratowych budynku sakralnego. Uwzględniając aktualne rozporządzenia władz państwowych i bezpieczeństwo sanitarne, Kościół stara się tak zorganizować duszpasterstwo, aby umożliwić jak największej liczbie wiernych udział w liturgii.
WIGILIA
Porządek wieczoru wigilijnego i samej kolacji często wyznaczają regionalne i rodzinne tradycje. Kościół co roku przypomina o tradycji wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych w dniu Wigilii. Formalnie w tym czasie nie obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych (zmiany wprowadził nowy Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 r. i późniejsze dokumenty odwołujące się do kodeksu). W Polsce zmiany te potwierdził II Synod Plenarny w Polsce (1991-1999), dokładną zaś ich wykładnię przedstawili polscy biskupi w 2003 r. w specjalnym liście nt. przykazań kościelnych, gdzie obok informacji o wstrzemięźliwości od spożywania mięsa we wszystkie piątki całego roku dodali: „Zachęcamy (…) do zachowania wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych w wigilię Bożego Narodzenia, ze względu na wyjątkowy charakter tego dnia w Polsce”.
Kościół przypomina również o duchowym wymiarze kolacji wigilijnej, stąd zachęta do przeczytania fragmentu Pisma Świętego o narodzeniu Jezusa Chrystusa i zachęta do rodzinnej modlitwy. Warto pamiętać również o znaczeniu religijnym opłatka, który wykorzystuje się podczas Mszy św. i podczas Wigilii – to znak braterstwa, pojednania, przebaczenia i jedności.
Tegoroczne Wigilie będą się odbywać w mniejszym gronie (rodzina, która mieszka ze sobą oraz maksymalnie pięć dodatkowych osób). Odnosząc się do różnych ograniczeń papież Franciszek podczas modlitwy Anioł Pański w ostatnią niedzielę Adwentu (20 grudnia) zachęcił chrześcijan do mniejszej koncentracji na sobie, a większej na tych, którzy są w gorszej sytuacji. „Zamiast narzekać na to, co uniemożliwia dokonywać nam pandemia, uczyńmy coś dla tych, którzy mają mniej” – powiedział Ojciec Święty. Papież zaprosił też wszystkich do skorzystania z sakramentu spowiedzi, aby „nasze serca były podobne do serca Maryi: wolne od zła, gościnne, gotowe na ugoszczenie Boga”.
ŚWIĄTECZNE MSZE ŚWIĘTE
W liście odczytanym w 1. Niedzielę Adwentu (29 listopada) bp Jan Wątroba zwrócił się do diecezjan: „W kontekście ograniczeń społecznych, które dotykają także naszych zgromadzeń liturgicznych, możemy stwierdzić, że Bóg uczy nas wielkiej wartości, jaką jest wspólnota eucharystyczna w sposób paradoksalny! Uczy nas, pozwalając nam doświadczyć jej braku. Uczy nas, wzbudzając w nas tęsknotę i pragnienie”. Wspomniany paradoks wzmaga program duszpasterski Kościoła w Polsce, który już drugi rok skoncentrowany jest na Eucharystii, a tegorocznym hasłem są słowa: „Zgormadzeni na świętej wieczerzy”.
W praktyce zgromadzenia w stanie epidemii są ograniczone. W diecezji rzeszowskiej obowiązuje dyspensa od obowiązku uczestniczenia w Mszach św. w niedziele i święta nakazane (od 8 listopada 2020 r. do odwołania). W komunikatach Kurii Diecezji w Rzeszowie na 4. Niedzielę Adwentu ks. Piotr Steczkowski, kanclerz Kurii, zwrócił uwagę, że dyspensa jest przywilejem, a nie obowiązkiem – to zachęta, aby wypełnić kościoły w ramach obowiązujących ograniczeń (obecnie w kościołach w Mszach św. może uczestniczyć 1 osoba na 15 metrów kwadratowych).
W związku z ograniczeniami biskup rzeszowski Jan Wątroba, za zgodą Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, zezwolił księżom na odprawienie czterech Mszy św. 25 grudnia (Narodzenie Pańskie), 1 stycznia (Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi) i 6 stycznia (Objawienie Pańskie). Najczęściej proboszczowie zdecydowali o odprawieniu dodatkowych Mszy św. w wigilijny wieczór o godz. 22.00, niezależnie od Mszy św. o północy.
LITURGIA W TELEWIZJI, RADIU I INTERNECIE
Podczas świątecznego czasu warto skorzystać z bogatej oferty transmisji Mszy św. w różnego rodzaju mediach. 24 grudnia już o godz. 19.30 papież Franciszek będzie przewodniczył Pasterce w Bazylice św. Piotra w Watykanie, która będzie transmitowana przez liczne media. Jeszcze podczas pierwszej fali epidemii niektóre parafie przygotowały się do przeprowadzania transmisji Mszy św. drogą internetową (na stronie www diecezji rzeszowskiej w wyszukiwarce „Znajdź parafię” znajduje się filtr „Pokaż parafie, które prowadzą transmisje na żywo”). Tradycyjnie wiele transmisji przeprowadzi Katolickie Radio Via (103,8 FM i 94,1 FM). Poniżej prezentujemy wybrane transmisje:
24 grudnia, Wigilia Bożego Narodzenia
godz. 19.30 – TVP 1, Telewizja Trwam, Radio Maryja – Pasterka w Bazylice św. Piotra w Watykanie
25 grudnia, Uroczystość Bożego Narodzenia
godz. 00.00 – Radio Via – Pasterka w katedrze rzeszowskiej
godz. 8.00 – Radio Rzeszów – Msza św. w kościele św. Krzyża w Rzeszowie
godz. 9.00 – Radio Via – Msza św. w Bazylice Bernardynów w Rzeszowie
godz. 10.30 – TVP Rzeszów – Msza św. w katedrze rzeszowskiej
26 grudnia, Święto św. Szczepana
godz. 9.00 – Radio Via – Msza św. w katedrze rzeszowskiej
27 grudnia, Niedziela Świętej Rodziny: Jezusa, Maryi i Józefa
godz. 9.00 – Radio Via – Msza św. w katedrze rzeszowskiej
godz. 17.00 – Radio Via – Msza św. w katedrze rzeszowskiej w intencji biskupa rzeszowskiego Jana Wątroby z okazji imienin
28 grudnia, Święto św. Młodzianków
godz. 18.00 – Radio Via – Msza św. w Bazylice Bernardynów na zakończenie Marszu Młodzianków
31 grudnia, zakończenie starego roku
godz. 17.00 – Radio Via – Msza św. i nabożeństwo dziękczynno-przebłagalne w katedrze rzeszowskiej
1 stycznia, Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi
godz. 9.00 – Radio Via – Msza św. w katedrze rzeszowskiej
WIZYTA DUSZPASTERSKA – KOLĘDA
2 grudnia br. bp Jan Wątroba wydał zalecenia dotyczące organizacji tegorocznej wizyty duszpasterskiej. W dokumencie czytamy, że w diecezji rzeszowskiej nie będzie kolędy w tradycyjnej formie, tzn. księża nie będą odwiedzać parafian. W miejsce kolędy biskup rzeszowski zaleca organizację nabożeństw w kościołach dla małych grup parafian oraz odprawienie liturgii rodzinnej przez samych domowników (Wydział Duszpasterski Kurii Diecezjalnej w Rzeszowie z myślą o liturgii rodzinnej przygotował specjalną broszurę, która będzie rozdawana w kościołach). Niektóre parafie już dokonały podziału na małe grupy i zaprosiły parafian na dodatkowe Msze św. poza stałymi godzinami Eucharystii.
* * *
Wiele miejsca świętom w czasie pandemii poświęcił papież Franciszek podczas środowej audiencji generalnej 16 grudnia. Ojciec Święty zwrócił uwagę, że Boże Narodzenie naznaczone restrykcjami związanymi z pandemią koronawirusa jest szansą na bardziej autentyczne przeżywanie świąt. „Niech te trudności pomogą nam oczyścić trochę sposób przeżywania Bożego Narodzenia, świętowania, wychodząc z konsumpcjonizmu. Niech będzie bardziej religijne, bardziej autentyczne i prawdziwe” – powiedział papież Franciszek.
ks. Tomasz Nowak
