Wielka Sobota
,,Była taka święta noc betlejemska, gdy zostaliśmy wezwani głosami z Wysokości i wprowadzeni przez pasterzy do groty Twojego narodzenia. (…) Dzisiaj jesteśmy tu znowu – my, Twój Kościół – jesteśmy przy Twoim grobie, czuwamy.’’ – św. Jan Paweł II, Homilia w czasie mszy św. Wigilii Paschalnej, 5 kwietnia 1980.
Adoracja Najśw. Sakramentu przy Grobie Pańskim
Wielka Sobota, to ostatni dzień Wielkiego Tygodnia, a zarazem trzeci i ostatni dzień Triduum Paschalnego, tuż przed Niedzielą Wielkanocną. W Kościele katolickim dzień ten jest dniem wyciszenia i oczekiwania na zmartwychwstanie Chrystusa. Przez cały dzień trwa adoracja Najświętszego Sakramentu w przygotowanej specjalnie na tę okazję kaplicy symbolizującej grób Chrystusa. Tradycyjnie przy Grobie Pańskim czuwają ministranci, harcerze oraz strażacy.
W Wielką Sobotę w Kościele katolickim, podobnie jak w Wielki Piątek, nie są odprawiane msze św. Co prawda, po zapadnięciu zmroku odprawiana jest msza Wigilii Paschalnej, ale należy już ona do obchodów Niedzieli Wielkanocnej.
Obrzęd święcenia pokarmów
Tradycyjnie w Wielką Sobotę dokonywany jest obrzęd poświęcenia pokarmów spożywanych następnie podczas śniadania w Niedzielę Wielkanocną. Pokarmy przynoszone są najczęściej w wiklinowych koszykach nierzadko przyozdobionych wstążkami, kwiatami i białymi, koronkowymi serwetkami. Wśród święconki nie może zabraknąć chleba — na pamiątkę cudownego rozmnożenia chleba dokonanego przez Chrystusa na pustyni w celu nakarmienia słuchających go tłumów, jaj (najczęściej kurzych) — symbolizujących nowe życie, mięsa — na pamiątkę baranka paschalnego spożywanego przez Chrystusa z apostołami podczas uczty w wieczerniku w Wielki Czwartek.
Wigilia Paschalna
Obrzędy Wigilii Paschalnej rozpoczynają się gdy zapada ciemność. Jest to czuwanie podczas Wielkiej Nocy, w czasie której Chrystus zmartwychwstał. Tej nocy jaśnieje światło paschału – symbolizującego Chrystusa, bogata liturgia słowa ukazuje przejście z niewoli do wolności, z ciemności do światłości, że śmierci do życia. Chrzest udzielany tej nocy i odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych uświadamiają nam, że owocem śmierci i zmartwychwstania Chrystusa jest nasz udział w jego misterium paschalnym i nowym życiu. Radosne Alleluja uświadamia nam, że Chrystus zmartwychwstał i żyje, a my mamy być Jego świadkami.
źródło – kalendarzswiat.pl
Wielka Sobota nie jest tak bogata w treść ewangeliczną i dogmatyczną, jak Wielki Czwartek i Wielki Piątek. Tego dnia przeżywamy tajemnicę zstąpienia Chrystusa do piekieł, czyli do otchłani. Przebywały w niej dusze prawych ludzi Starego Testamentu. Nie mogły one wejść do nieba, bo było ono przed nimi zamknięte, a swoim bogobojnym życiem nie zasługiwały na wieczne potępienie. Czekały więc na czas nadejścia Zbawiciela i dokonanego przez Niego odkupienia. Wśród tych sprawiedliwych dusz były dusze Adama, Ewy, Abla, Noego, Abrahama, patriarchów i proroków, Samuela, Mojżesza, Dawida, Anny i Joachima – rodziców Matki Bożej, Józefa – ojca Jezusa, Jana Chrzciciela i wielu innych.
Prawda ta została zawarta w Składzie Apostolskim: “Zstąpił do piekieł, trzeciego dnia zmartwychwstał”. Potwierdza ją Symbol Atanazjański. Przekonanie to ma oparcie w nauce św. Piotra: “Chrystus bowiem raz umarł za grzechy, Sprawiedliwy za niesprawiedliwych, aby was do Boga przyprowadzić; zabity wprawdzie na ciele, ale powołany do życia Duchem. W Nim poszedł nawet głosić (zbawienie) duchom zamkniętym w więzieniu”. Wiarę w tę prawdę wyznawali już pierwsi pisarze Kościoła. Św. Ireneusz (+ ok. 202) pisze: “Chrystus zstąpił do podziemi, oznajmiając również duszom w otchłani swoje przybycie, gdyż ci, którzy wierzą weń, dostępują odpuszczenia grzechów”. Tertulian (+ po 220): “Jeśli Chrystus zstąpił do podziemia, by tam patriarchów i proroków zawiadomić o sobie, masz wierzyć w istnienie podziemnej krainy piekieł”. Św. Cyryl Jerozolimski (+ 387): “Zstąpił do podziemia, by stamtąd sprawiedliwych odkupić… Był tam Dawid i Samuel, i wszyscy prorocy, sam nawet Jan (Chrzciciel)… Nie myślisz, żeby takich mężów zstępując wybawił?”
W tym dniu do godzin popołudniowych kapłani święcą pokarmy. W Polsce lud przynosi je w przyozdobionych koszyczkach. W innych krajach, np. we Włoszech, kapłani chodzą po domach, otrzymując w zamian ofiary. W Polsce również kiedyś panował ten zwyczaj. Zniesiono go z powodu nadużyć. Tak o nich np. pisze biskup płocki Załuski w roku 1733: “Upowszechnił się zwyczaj święcenia pokarmów w Wielką Sobotę po domach osób świeckich, który, aczkolwiek sam w sobie pobożny i chwalebny, dla nadużyć jednak cierpianym być nie może. Proboszczowie w dniu po złożeniu Chrystusa w grobie zamiast poświęcić ogień i wodę, słuchać spowiedzi itp., wszystko to opuściwszy, biegają po wsiach i domach, i często ledwo zdążą na jutrznię, a niekiedy niezdolni są nawet do odprawienia Mszy świętej ze zgorszeniem ludu i zniewagą stanu duchownego. Dlatego też niech wyłożą wiernym, iż nie jest koniecznością wszystkie pokarmy poświęcać, lecz dosyć niektóre z nich, choćby tylko sam chleb, a ten z łatwością może być przyniesiony do drzwi kościelnych i tam błogosławiony”. O. Newerani pisał w roku 1739 w “Ozdobie Kościoła Katolickiego”: “Święcą baranka, przypominającego prawdziwego Baranka-Chrystusa i Jego triumf, dlatego też zwyczajnie chorągiewki na pieczonym baranku stawiają. Święcą mięsiwa, którego się Żydom pożywać nie godziło, na dowód, żeśmy przez Chrystusa Pana z jarzma Starego Zakonu uwolnieni… Święcą chrzan na znak tego, że gorzkość męki Jezusowej tegoż dnia w słodycz się nam zamienia, i dlatego też przy tym masło święcą, które znaczy tę słodycz. Święcą na ostatek i jaja na dowód tego, że jako kokosz dwojako niejako kurczęta rodzi, raz niosąc owoc, drugi raz go wysiadując, tak przez Chrystusa dwa razy jesteśmy odrodzeni”.
Wśród rzeczy w koszyku świątecznym nie może zabraknąć pisanek (kraszanek). Te jajka, często artystycznie zdobione, wyobrażają zwycięstwo życia nad śmiercią, bo z niego wychodzi kurczę. Dawniej nie wolno było spożywać w Wielkim Poście również nabiału i jaj. Dlatego tak chętnie niesiemy je do poświęcenia. O zwyczaju pisanek wspomina już w wieku XII bł. Wincenty Kadłubek w swojej Kronice.
Przez całą Wielką Sobotę nie sprawuje się Mszy świętej – tego dnia sprawowana jest jedynie Liturgia Godzin. Dopiero późnym wieczorem, po zapadnięciu zmroku, rozpoczyna się świętowanie Wielkiej Nocy poprzez najuroczystszą i najpiękniejszą liturgię całego roku – Wigilię Paschalną.
W Polsce w Wielką Sobotę trwa adoracja Chrystusa w kaplicy Jego grobu. W wielu parafiach wartę przy Grobie pełnią straż ogniowa, harcerze, służba porządkowa itp. W miastach tłumy nawiedzają kościoły, by pomodlić się i zobaczyć groby.
W Wielką Sobotę zgodnie z tradycją na wsiach “gospodynie i parobczaki, którym sprzykrzył się żur ciągle używany przez post, ciesząc się, że miejsce jego zajmą jajka i kawałek tłustej wędliny, grzebią żur, rozbijając garnek, zwany żurowiec, w którym się tenże gotował, ciskaniem do niego kamieni, skorupy wyrzucając na drogę” (relacja Oskara Kolberga). Nazywano to “grzebaniem Postu”. W innych stronach czyniono to ze śledziem, wieszając go na drzewie za to, że przez sześć tygodni Wielkiego Postu panował nad mięsem, morząc żołądki ludzkie.
żródło: brewiarz.pl
Post Views: 49
